15.02.2008, Cumhuriyet Gazetesi - Bilim Teknik

TÜRK BİLİM ADAMLARININ ÖNDERLİĞİNDE ÜÇ BOYUTLU TELEFON PROJESİ

Bilkent Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü’nün koordinatörlüğünde başlatılan Üç Boyutlu Telefon (3DPH0NE) projesi, cep telefonlarıyla görüntülerin üç boyutlu aktarılmasına olanak sağlayacak. Yeni nesil teknolojide, cep telefonuyla konuşan kişiler birbirlerini aynı ortamdaymış gibi üç boyutlu görebilecekler.

Avrupa Birliği 7. Çerçeve Programı kapsamında başlatılan Üç Boyutlu Telefon Projesi Bilkent Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Tolga Çapın’ın koordinatörlüğünde sürdürülüyor. Üç yılda tamamlanması planlanan projede, gelecek nesil telefonlar için günümüzde kullanılanlardan çok farklı bir telefon prototipi geliştirilecek. Dr. Çapın, bu yeni teknolojiyi şöyle anlatıyor: “Cep telefonunun ekranı ve kamerası için özel teknolojiler geliştirilecek. Telefonun ekranında, son zamanlarda hızla gelişen autostereoskopik ekran teknolojileri kullanılacak. Autostereoskopik ekranlar, gözlük olmadan üç boyutlu resim gösterebilen ekranlar. Ortaklarımız arasında, Avrupa Topluluğu Teknoloji ödülü almış olan bir şirket, Holografika, var. Ayrıca telefona birden çok kamera entegre edeceğiz. Böylece, üç boyutlu resim ve video çekmek mümkün olabilecek.”

4. NESİL PROTOTİPİ
Üçüncü boyutun, son yıllarda gittikçe küçülen cep telefonlarının çok daha gelişmiş ve çok farklı bir şekilde kullanılmasını sağlayacağına işaret eden Çapın, “Bu telefonu, şu anda yeni piyasaya sürülmeye başlanan 3. Nesil telefonların ötesinde, ileri 4. Nesil telefon prototipi olarak düşünebiliriz” diyor. Çapın, projenin kendi alanında dünyada bir ilki başlattığına dikkati çekerek, projenin Bilkent Üniversitesi Koordinatörlüğünde Almanya, Fransa, İspanya, Finlandiya, Macaristan’dan araştırma kuruluşları ve şirketlerin katılımıyla yürütüleceğini ve proje bütçesinin 5 milyon Avro olduğunu belirtiyor.

3 BOYUTLU TV PROJESİNDEN ÇIKTI
Bilkent Üniversitesi’nin de 3 yıl önce Avrupa Birliği 6. Çerçeve Programı kapsamında başlattığı üç boyutlu televizyon projesinde edindiği altyapının bu projeye destek sağlayacağını ifade eden Çapın, iki proje arasındaki bağlantıyı şöyle açıklıyor: “3DTV projesi, Avrupa Birliği’nin desteklediği ‘Netvvork of Excellence’ (Mükemmeliyet Ağı) tipli bir proje. Mükemmeliyet Ağı projelerinin hedefi, belli bir konuda (örn. üç boyutlu telefon) çalışan, AB ülkelerindeki araştırmacıların entegre olmasını sağlamak. Bu proje 2008 Ağustos ayında sona erecek. 3DPHONE projesi, Avrupa Birliği’nin ‘STREP - Specific Targeted Research Project’ (Özel Hedefli Araştırma Projesi) adını verdiği bir kategoride. Bu tip projelerin amacı, Avrupa Birliği’nin rekabet düzeyini artırmak ve ileri teknolojilerin geliştirilmesi. Bir başka deyişle, 3DPHONE projesi, AB’nin bilgi düzeyini arttırmakla birlikte, prototip üretmek için teknoloji geliştirilmesini de hedefliyor. 3DPHONE projesi, bir bakıma 3DTV projesinin yan ürünü bir proje. Proje ortakları arasında, 3DTV projesinde de ortak olarak çalıştığımız gruplar var.” Projenin ana hedefinin yeni bir tip cep telefonu modeli geliştirmek olduğunu belirten Çapın, projeden elde edilen sonuçların üç boyutlu ekranlı diz bilgisayarlarında ve üç boyutlu televizyonlarda da kullanılabileceğine dikkat çekiyor.

DİĞER KATILIMCILARIN KATKISI
Projenin koordinatörlüğünü Bilkent Üniversitesi’nin üstlendiğini, ama her ortağın belli bir sorumluluğunun olduğunu söyleyen Çapın, bu işbirliğini söyle açıklıyor: “Örneğin hir ortak, ekran ve kamera donanımı üzerinde çalışacak. Diğer ortaklar, telefonun yazılım platformunu geliştirecek. Bir kısım ortaklar da, 3B video gösterimi, sıkıştırılması gibi teknolojiler geliştirilecek. Ayrıca, projenin ana hedeflerinden biri de yeni tip kullanıcı arabirimleri ve yeni 3B uygulamalar geliştirmek olacak. Proje ortaklarımız, daha önce de birlikte çalıştığımız kurumlardan oluşuyor. Projede araştırma kurumlan ve üniversitelerin yanı sıra, endüstriden de ortaklarımız var.”